Oeganda - eerste indrukken

En weer wordt de rugzak ingepakt voor de volgende reis. Deze keer voor een, voor mijn doen, relatief korte reis naar Oost-Afrika. De overstap in Egypte (waarmee ik dus nu ook de piramides heb gezien!) is bijzonder kort - 5 minuten - maar bij Gods gratie halen zowel ik als mijn bagage de tweede vlucht en land ik zoals gepland om 3u 's nachts in Oeganda. De douane beambte daar is zó onbeschoft en chagrijnig (wat er niet beter van wordt als ze erachter komt dat ik ben vergeten mijn visum uit te printen) dat ik er de slappe lach van krijg, maar uiteindelijk ramt ze met al haar frustratie een stempel in mijn paspoort en mag ik door. Buiten staat mijn taxi al klaar die me naar de logde brengt waar Lisanne een uurtje of 12 eerder is aangekomen. Na een korte nacht gebruiken we de eerste dag om bij te kletsen en de prachtige foto's en verhalen te zien/ horen van de reis die zij net achter de rug heeft in Nieuw-Zeeland. In de middag realiseer ik me dat ik ben vergeten om mijn bankpas in te stellen op Afrika en dus niet bij mijn geld kan, en nu is het de beurt aan Lisanne om de slappe lach te krijgen. Het is werkelijk onvoorstelbaar dat ik in het toerisme werk en er toch voor mezelf elke keer in slaag om er een gigantische puinhoop van te maken. Het is opvallend hoe 'gewoon' het is geworden om te reizen met Lisanne. Niet dat we deze bijzondere ervaringen voor lief nemen - in tegendeel -, maar met haar in december ergens in de bloedhitte door een vreemd continent wandelen en nieuwe culturen ontdekken, het voelt als een soort thuiskomen.
Na een rustige dag worden we de volgende ochtend vroeg opgehaald door Grace, onze chauffeur voor de komende 9 dagen. Het is een rustige, vriendelijke man met inmiddels 10 jaar ervaring, dus we zijn in goede handen. Aangezien we maar met z'n tweeën zijn is er veel ruimte in de bus, waar we meteen ons territorium in afbakenen door er een grote rotzooi van te maken. Zodra we de grote weg opdraaien moeten we meteen aan de kant omdat de president met zijn voltallige leger-escorte langs rijdt. Wij vinden dit nogal wat, maar Grace is niet echt onder de indruk. Kennelijk rijdt de president regelmatig voorbij. We rijden in een paar uur van Entebbe naar het Ziwa Rhino Sanctuary, een groot stuk land waar ze met een fokprogramma bezig zijn de neushoorn populatie wat op te schroeven. Vroeger waren hier wel neushoorns, maar die zijn volledig verdwenen (onder andere door Idi Amin die bijna al het wildleven heeft afgeschoten in zijn ambtstermijn). Ruim een decennium geleden zijn ze in Ziwa begonnen met een neushoorn fokprogramma, 4 neushoorns kwamen uit Tanzania en 2 uit Florida. Het eerste baby'tje werd geboren in 2009, uit een 'mixed marriage' tussen een Tanzaniaanse en Amerikaanse neushoorn, en hebben ze Obama genoemd. Alle neushoorns worden ook in relatie tot Obama genoemd: moeder van, broertje van... Neushoorns zijn 16 maanden zwanger en daarna blijft het kalf nog 2 jaar bij de moeder, dus voortplanten gaat langzaam. Toch zijn er nu al 24 neushoorns in het park! Wij lopen met een ranger door het park heen, aangezien we er op het heetst van de dag lopen zijn de neushoorns vooral lekker aan het liggen, relaxen en scheten aan het laten. We zien er in totaal 5, één moeder met kalf en verderop nog een groepje van 2 jonge mannetjes en een zwanger vrouwtje. Het lijkt erop dat onze ranger zich schuldig voelt dat we ze niet wat actiever zien, maar aangezien het behoorlijk grote beesten zijn en wij te voet zonder enige bescherming daar rondlopen, vinden wij dit helemaal niet erg. De neushoorns zijn gewend aan mensen, er zitten de hele dag rangers naast om eventuele stropers neer te schieten (daar hebben ze - terecht overigens - vrij weinig gewetensnood over), dus we kunnen wel tot 10 meter dichtbij komen. Ontzettend indrukwekkend, wat een prachtige beesten zijn het!
Na Ziwa rijden we door naar de Murchison Falls. Dit is een wildpark, vernoemd naar de machtige waterval die er doorheen loopt. Onderweg daar naartoe komen we de eerste groepen bavianen al tegen, wat een hysterisch kwaaie beesten zijn dat. De watervallen zelf zijn fantastisch, de rivier is een kilometer breed en wordt hier met gigantisch natuurgeweld door een ravijn van 7 meter breed geperst. En, nog beter, het is laagseizoen dus we hoeven deze plek met niemand te delen! Nee, het is geen Iguazú, maar niet met honderden andere mensen over de paden schuifelen en vechten om een foto-momentje is ook wat waard.
Na de watervallen rijden we naar de boot die ons naar de andere kant van de rivier zal brengen. We hebben een uurtje te doden voordat de boot gaat en lopen wat rond. We spotten een groep bavianen en zijn op weg daarheen als we achter ons een klein stemmetje horen. Een heel klein schattig meisje staat naar ons te zwaaien. Als we terug zwaaien begint ze te springen en wild met haar armen te bewegen, en als we haar nadoen besluit ze dat we naar haar toe moeten komen. De bavianen komen een andere keer wel. Het daarop volgende uur zitten we met haar - Chanel heet ze wat ik begreep - in het zand te tekenen, liedjes te zingen en gekke bekken naar elkaar te trekken. Moeders is vooral blij met de rust die ze even heeft en wij vermaken ons prima met dit superschatje. Uiteindelijk is het toch echt tijd om de pont op te gaan. Na de overtocht is het nog een uurtje rijden naar onze lodge, en komen we het eerste grote wild tegen! Waterbokken, Uganda Kobs,  buffels, een hyena en uiteindelijk ook giraffen! Wat een schitterende beesten zijn dat, een paar keer steken ze galopperend voor onze auto over om in hun slowmotion bewegingen richting de zon te gaan die aan het zakken is over de Afrikaanse savanne. Wat een magisch beeld is dat.
De volgende dag is het weer vroeg op om een serieuze game drive door het park te maken. Nu zijn de eerste dieren die we tegen komen olifanten, ook weer ontzettend indrukwekkend. Deze prachtige beesten ziende kan ik me echt niet voorstellen dat er mensen zijn die ze zonder problemen neerschieten of net zo lang mishandelen totdat een vetzak van een toerist er een ritje op kan maken. Naast indrukwekkend en majestueus, zijn ze echter ook best imponerend. Daar komen we achter als we midden in een groep terecht komen die de weg oversteekt - zowel voor, als achter, als naast ons staan behoorlijk boze olifanten. Lisanne heeft ballen genoeg om hier een filmpje van te maken, ik zit vooral op de achterbank te piepen dat we dood gaan. Gelukkig blijft Grace rustig (die heeft dit al vaker meegemaakt), en loodst ons er zonder problemen doorheen. Verder komen we natuurlijk nog heel veel meer dieren tegen; naast meer waterbokken, giraffes en antilopes, nu ook nijlpaarden, prachtige zeldzame vogels, en mijn persoonlijke favoriet: wilde zwijnen. Ik blijf verrukt van hoe deze beestjes met hun afzichtelijk lelijke koppen en punk haar, met hun staartje fier overeind, driftig door het gras dribbelen.
Uiteindelijk zijn we vooral nog op zoek naar één dier: leeuwen. Als we op een gegeven moment een stuk of 6 auto's bij elkaar zien staan weten we dat de troep gevonden is. Het voordeel van een privé-tour is dat je met niemand om een plekje hoeft te vechten in de auto, en nog beter, in tegenstelling tot veel andere busjes, kan ons dak open en mogen we er zelfs op! De leeuwen zijn met een stuk of 10, waarvan flink wat welpjes, en ze nemen totaal geen notie van al die auto's om zich heen. Ze wandelen en ravotten rustig tussen de wagens door en verdwijnen dan weer in het hoge gras. We realiseren ons dat we de perfecte tijd hebben gekozen om hierheen te komen; het is niet alleen laagseizoen waardoor we overal met bijzonder weinig (zo niet geen) andere toeristen zijn en aan alle kanten geüpgrade zijn naar de meest waanzinnige lodges; het is ook net baby-tijd. Niet alleen de leeuwen, maar ook de giraffes, olifanten, apen, nijlpaarden, zwijnen en elk ander dier dat we tegenkomen, ze hebben allemaal heel veel kleintjes bij zich lopen. We smelten helemaal van alle schattigheid die we zien.
Na de fantastische game drive in de ochtend, gaan we in de middag over de rivier cruisen. We varen tegen de stroom op in twee uur om onder de watervallen te komen waar we een dag eerder hebben gestaan, en varen dan in een uurtje weer terug. Drie uur is voor Lisanne en mij net wat te lang, vooral omdat er niet heel veel spannends aan de oevers gebeurd. We komen een enkele olifant tegen, verder heel erg veel nijlpaarden die best leuk zijn maar vooral vadsig in het water liggen te wezen en dus wat saai zijn, en heel veel vogels waar we ook wel een beetje op uitgekeken raken. Het is leuk om een keertje niet in de auto te zitten, maar eigenlijk zijn we allebei wel toe aan een keertje echt wat doen.
Dat echt wat doen, daar ben ik de volgende dag meteen vanaf. Mijn dag begint om 4u hangend boven de wc-pot en wordt er niet heel veel beter op. Precies die dag hebben we een hele lange rit van 6u 's ochtends tot 4u 's middags voor de boeg over hele, hele slechte wegen. Op zich mis ik daardoor niet echt iets, maar heel fijn is het niet en ik maak me vooral heel erg zorgen of ik wel op tijd fit ben voor het programma van de volgende dag. Gelukkig trekt alles aan het einde van de middag bij en sta ik de volgende ochtend fit te springen voor de volgende excursie: chimpansee - trekking! We bezoeken de chimpansees in Kibale, een groot park waar naast 1400 chimpansees nog heel veel andere soorten apen leven. Één groep van 120 chimpansees is gehabitueerd en tolereert de aanwezigheid van mensen. Dat betekent overigens niet dat het een soort kinderboerderij is: er gelden strenge regels over hoe dichtbij je bij een aap mag komen, en mochten ze op jou afkomen moet je weglopen. Zo blijven het wel wilde beesten. Met onze ranger, stagiair-ranger, en drie andere Nederlandse vrouwen gaan we op pad. In het begin blijven we redelijk op de paden, maar als onze ranger de chimpansees hoort gaan we recht zo die gaat dwars door de jungle heen. De andere drie dames lijken hier wat meer moeite mee te hebben, maar Lisan en ik vinden het prachtig. Dwars door alle takken en struiken heen walsen zonder voorzichtig te hoeven zijn ligt ons nog wel. Overigens hebben we nog geluk met onze groep, er lopen meer rangers door het park en onze groep is veruit het fitst en niet zo zeurderig. Om ons heen horen we wat bejaarden en prinsesjes flink klagen. Na ongeveer een uur staan we dan plotseling tussen de chimpansees. De ervaring is eigenlijk niet te beschrijven. Ze hangen wat op takken, slingeren tussen de bomen, krijsen de hele boel bij elkaar en we hebben het ongekende geluk wel 3 chimpansees op de grond tegen te komen! En natuurlijk ook hier weer heel veel jonkies. Heel erg bijzonder om hier tussen te mogen staan. Na een uur moeten we weg, begrijpelijk om de apen ook wat rust te geven, maar we lopen met een spijtig hart weg. Hier hadden we de hele dag wel tussen kunnen staan.
Na de lunch is het tijd om de spullen te pakken en weer door te trekken, nu naar het Queen Elizabeth Park. Tijdens deze rit krijg ik mentaal best een tik. Oeganda is alles wat ik me erbij had voorgesteld. Mijn gehele beeld is gevormd door de Leeuwen Koning en een special van Top Gear in deze streken (beide een aanrader om te kijken), dus veel voorbeeld had ik niet, maar toch past alles precies in het plaatje wat ik in mijn hoofd had. Natuurlijk de schitterende landschappen en wilde dieren, maar ook de ronde lemen hutjes met rieten puntdaken, de joelende kinderen die naar je zwaaien als je langs rijdt, het chaotische verkeer en de kleurrijke traditionele kleding - het is er allemaal. Waar ik echter geen rekening mee had gehouden, is het waanzinnige schuldgevoel wat me overvalt. In Zuid-Amerika hebben we ook hartverscheurende armoede gezien, en daar heb ik me ook wel eens schuldig gevoeld om daar als rijke toeriste tussendoor te lopen, maar ik heb me niet verantwoordelijk voor het ontstaan van hun situatie gevoeld. Daar zijn de traditionele volkeren al eeuwenlang geassimileerd met westerse culturen. Hier in Afrika word je hard op de feiten gedrukt wat voor een verschrikkelijke ellende wij als Europeanen, tot nog maar een paar decennia geleden, hebben aangericht. Oeganda was een Britse kolonie, maar ook wij als Nederlanders hebben natuurlijk vreselijk huisgehouden op dit continent - en dat nog in de afgelopen eeuw. Wij hebben specifiek ons tour-bedrijf uitgezocht om er zeker van te weten dat het door Oegandezen zelf wordt gerund, en ook Grace komt hier vandaan. Dat hebben we gedaan omdat we willen dat ons geld naar dit land zelf gaat en niet naar één of andere Amerikaan of Fransoos. Het betekent echter wel dat we regelmatig langs drommen mensen rijden die lopend onderweg zijn naar school of werk, omdat ze geen eigen vervoersmiddel hebben. Daar langs rijdend in een dure auto, waarbij wij als witte mensen worden rondgereden door een zwarte chauffeur, wil ik af en toe van schaamte onder de bank zakken. De hardste klap krijg ik als we bij één van onze superdeluxe lodges zitten en ik over het terrein loop. Ik word aangesproken door een meisje van een jaar of 15, die me welkom heet en vraagt of ik koekjes voor haar heb. Voordat ik kan antwoorden draait ze zich plots om en rent weg, en als ik op kijk komt er een medewerker aanlopen die haar overduidelijk wil wegjagen. Dat hij iemand uit zijn eigen gemeenschap, op hun eigen land, moet wegjagen zodat ik hier als wit persoon ongestoord kan rondlopen - ik word er misselijk van. Grace stelt me echter gerust, er is in Oeganda geen haat jegens witten en ze zijn dankbaar voor het toerisme en het geld dat dat op brengt. Vooral de jongere generatie werkt in deze branche en vertelt thuis veel over de positieve kanten van al die bezoekers, waardoor ook de oudere generatie blij met ons is. Ons bedrijf wordt niet alleen gerund door Oegandezen, ze boeken ook de overnachtingen bij lodges die vrijwel exclusief in bezit zijn van Oegandezen. Enigszins gekalmeerd kom ik dus bij de nieuwe overnachting aan en kan toch weer vol van deze plek genieten. Want deze plek, dat is er één uit duizenden. Onze mooie hut ligt op een heuvel en kijkt uit over de vlaktes en meren van het Queen Elizabeth Park. Vanaf ons balkon geeft dit een waanzinnig uitzicht en het voelt alsof je zó de Leeuwen Koning in loopt (de muziek van deze film draaien wij nu dan ook constant). Als de zon door het wolkendek heen breekt en een deel van het park verlicht, hoor ik zachtjes op de achtergrond: 'Simba, remember...'