Oeganda - gorilla's

Vanuit onze 'Leeuwen Koning Lodge' beginnen we de volgende dag met een game drive. Queen Elizabeth is een groot park, veel groener en heuveliger dan Murchison Falls. In principe zit hier heel veel wild, maar die ochtend komen we erachter hoe wisselvallig het zien van wilde dieren kan zijn. We rijden uren rond, maar behalve antilopes, wat buffels en heel veel nijlpaarden in de modder, komen we niets tegen. Rond 11u geeft Grace het op en rijden we naar onze lunchplek. Vanaf ons terras op de heuvel (waar de everzwijnen tussen de tafels doorlopen), kijken we neer op de rivier en het strand waar al het wild verkoeling zoekt. Het is een bijzonder hete dag, dus daar zien we al het wild wat we in het park niet konden vinden. Na de lunch gaan we over deze rivier cruisen, en het eerste wat onze kapitein doet is zijn kleine bootje recht op het strand parkeren tussen al het wild in. In de parken leek het een beetje of elk dier zijn eigen zone had, maar hier aan het water komt alles bij elkaar. Het strand en water ligt vol met buffels, antilopes, olifanten en nijlpaarden. Behalve één enorme krokodil geen roofdieren, zodat ze allemaal vredig bij elkaar kunnen staan. Het is heel tof om ze allemaal van zo dichtbij te zien, totdat een hele grote olifant besluit dat wij daar niet bij horen. Hij komt uit het water en stevent in hoge vaart recht op ons kleine vissersbootje af. Onze kapitein wacht tot het laatste moment voordat hij heel rustig van het strand afvaart. Bij mij zit het hart in mijn keel. De kapitein is een snelle jongen die heel stoer probeert te doen, maar tijdens de vaart valt twee keer zijn motor uit (waarvan we één keer recht op een boos nijlpaard aanvaren), en hij komt een keer vast te zitten terwijl we op een ander strandje liggen, dus de beste kapitein is het niet. De cruise op zich is wel heel tof. Een uurtje korter dan de vorige die we deden, en er is veel meer te zien. We leggen nog aan bij een leguaan van ruim een meter lang, zien drie jonge olifanten met elkaar stoeien,  we zien enorme wilde varkens en heel veel prachtig gekleurde vogels. Ondanks de onnodige adrenaline shots die onze kapitein ons bezorgde, een hele toffe middag.
Dan is het tijd om onze prachtige hut achter ons te laten en door te rijden naar onze laatste stop van deze safari: Bwindi National Park. Onderweg doen we nog een game drive in Ishasha, waar heel veel bomenklimmende leeuwen en luipaarden en ander groot wild zou zitten. Daar kunnen we heel kort over zijn: die lieten zich niet zien. Jammer, maar dat is het risico van safari's doen in plaats van naar de dierentuin te gaan. Op zich maakt het ook niet zoveel uit, we hebben al best veel gezien en wetende dat we onderweg zijn naar Bwindi maakt alles goed. Bwindi met haar gorilla's, is namelijk de hele reden dat we deze reis hebben geboekt. We gaan hoog de bergen is (2400m hoog), en slapen in een ecolodge met, natuurlijk, schitterend uitzicht over de bergen en vulkanen van dit gebied. De ecolodge is een NGO begonnen in 2012, en is een project om de lokale bevolking aan water te helpen. De lodge doen ze ernaast om geld voor hun project op te halen. Ondanks dat ze pas 6 jaar bezig zijn, hebben ze al 85.000 (!) mensen aan water geholpen. Supertof om hier te mogen slapen.  
De volgende ochtend is het dan eindelijk zover: we gaan de gorilla's opzoeken. Van tevoren wisten we al dat er drie groepen gaan elke ochtend: makkelijk, middel en zwaar. Wij hadden zelf bedacht voor de middel te gaan, maar de avond voor vertrek word ik daar steeds onzekerder van. Van andere mensen had ik al gehoord dat het vreselijk zwaar was, dwars door de jungle steil omhoog en omlaag. Van één iemand hadden we gelezen dat ze bij mensen in de groep zaten die het totaal niet aankonden en uiteindelijk moesten afhaken, maar tot die tijd de groep dusdanig hebben opgehouden dat ze veel minder tijd bij de gorilla's hadden. Ik ben als de dood dat ik het niet trek, en nog erger, dat door mij andere mensen ook worden benadeeld. Ik deel mijn zorgen met Grace die ons dan verteld dat niet wij, maar hij als gids bepaald in welke groep we komen (wat een briljant systeem, dat wil ik ook als gids). Lisanne, die een stuk fitter en getrainder in serieuze hikes is dan ik, wil wel graag de middelzware trek doen en weet me uiteindelijk over te halen dat ik het wel kan. Als Grace ons meedeelt dat niet alle families babies hebben, smeken we hem ons in te delen bij een familie met babies. Het maakt niet uit of dat de zwaarste is, ik heb het ervoor over om achteraf met ee  hartaanval van inspanning neer te storten. We MOETEN babies zien. Grace verteld ons dat dood neervallen niet noodzakelijk is, voor dat soort gevallen hebben ze de 'African Helicopter': een bamboe stretcher gedragen door 8 mannetjes.
Als we aankomen bij het park worden we opgewacht door een lokale groep die ons verwelkomt met prachtig gezang. Daarna krijgen we een introductie over de gorilla's en het park zelf. Dit natuurgebied, wat naast Oeganda ook Rwanda en Congo overlapt, is de enige plek op aarde waar nog wilde gorilla's leven. De afgelopen eeuw is hun aantal schrikbarend teruggelopen, vooral door stropers (asbakken gemaakt van gorilla hoofden en -handen waren zeer gewild in de jaren '80). Mede door het fanatieke werk van Dian Fossey zijn de parken en hun bewoners nu zwaar beschermd. Van de 780 gorilla's die er in totaal nog zijn, leven er 400 in Bwindi. Vijf families zijn gehabitueerd en kunnen worden bezocht door toeristen. De groepjes bestaan uit maximaal 8 personen en mogen een uur bij de gorilla's blijven (onder voorbehoud dat ze de families kunnen vinden). Na de briefing worden we aan onze rangers voorgesteld en blijkt dat we in de makkelijke groep zitten. Ik voel me pijnlijk schuldig naar Lisanne (al heeft die er geen seconde bij stilgestaan om boos te zijn). Ons groepje bestaat uit 8 man, naast ons nog twee grappige Israëlieten die we eerder al zijn tegengekomen, twee bijzonder leuke vrouwen uit Canada en de VS, en een bijzonder dikke italiaan met zijn vrouw. Vanaf de eerste paar minuten leveren deze laatste twee problemen op. Bijna de gehele heenweg van een uur gaan we recht naar beneden, en dat is goed te voelen in de knieën en bovenbenen. Gelukkig hebben we veel pauze, want op elk kwartier lopen wachten we vijf minuten op de Italianen. Goddank ben ik dus niet de slechtste van de groep (sterker nog, samen met Lisanne en de Israëliet ben ik onvoorstelbaar genoeg het fitst).
Na ruim een uur flink dalen wordt ons plots meegedeeld onze tassen en wandelstokken achter te laten, we zijn bij de gorilla's. We draaien om een bosje heen en staan dan oog in oog met Makizu, de zilverrug van deze familie. De beste man zit onderuit gezakt wat op grasjes te kauwen en we mogen onverwacht dichtbij komen. Op maar twee meter afstand gaan we zitten. Makizu kijkt ons één voor één aan en begint een beetje te brommen. Onze ranger John vertelt ons rustig te blijven, hij is niet boos maar roept de rest van zijn familie bij zich (bijna alsof hij weet waar wij voor komen en ons een goede ervaring wil bezorgen). De familie komt gehoorzaam en dan volgt het snelste uur van mijn leven. Het blijkt dat Grace ons niet alleen in deze groep heeft gezet vanwege mijn conditie, maar ook omdat deze familie twee babies heeft. Waar de volwassenen voornamelijk liggen te relaxen, wat gras herkauwen en elkaar zitten te ontvlooien, lijken de babies er op toe gelegd hun ouders zoveel mogelijk te irriteren. Ze rollen over elkaar heen, klimmen op hun vader en storten met enige regelmaat uit de bosjes waar ze ondersteboven in hangen. Als ze niet aan het ravotten zijn, liggen ze tegen hun moeder aan om te knuffelen en aan de borst te drinken. De genegenheid waarmee de moederes hun armen om hun kleintjes heen slaan en kusjes op hun hoofd geven tijdens het voeden is aandoenlijk menselijk. De oudste baby van 15 maanden klimt op een gegeven moment op de rug van haar vader, gaat daar schrijlings op zitten en begint trots op haar borst te slaan. Haar zusje van 9 maanden bereidt een aanval voor, bespringt haar van voren en samen donderen ze al koprollend van Makizu af. Van de hele groep is Lisanne de enige die dit - bijzonder scherp - op film heeft staan. Na precies een uur besluit vaderlief dat het tijd is om te vertrekken (weer lijkt het erop dat hij precies weet wat de bedoeling is, na een uur is de voorstelling over). De rest blijft liggen, en dan horen we door het bos heen de machtige brul en het op de borst slaan van Makizu, zijn familie wordt gesommeerd hem te volgen. Één voor één staan ze op. Een aantal trekken met een boog boven ons heen, een aantal lopen voor ons recht naar beneden. Van onze groep sta ik helemaal rechts in de bosjes gedrukt, naast mij Lisanne, dan een klein open stukje en dan de rest van de groep op een rij. En dan besluiten twee gorilla's dat kleine open stukje te gebruiken en lopen strak langs Lisanne. De eerste doet dat wat onhandig, verliest zijn evenwicht en valt vol tegen haar aan. Lisanne is, onbedoeld maar daardoor niet minder intens, aangeraakt door een gorilla. De groep probeert meteen ook naar onze plek te verplaatsen, maar wordt door John tegengehouden. Zodra de gorilla's verplaatsen moeten mensen stil blijven staan om ze niet af te schrikken. Lisan en ik zijn dus de enigen op de juiste plek op de juiste tijd. Er liggen dan nog twee volwassen gorilla's, waaronder de moeder met haar 9 maanden oude baby. Ook zij staat op en komt onze kant op met haar baby om haar buik geklemd. Een meter van ons af blijft ze staan en begint wat bedachtzaam op besjes te kauwen. Ik verwacht dat ze, zoals de gorilla achter haar, zal af slaan en naar beneden zal lopen, maar hoop dat ze toch voor het pad naast Lisanne kiest. Dan begint ze te bewegen en komt op mij af. Ondanks dat daar eigenlijk geen ruimte is, heeft ze kennelijk besloten dat langs mij de beste weg is. Rustig en vastberaden komt ze recht op me af en loopt langs me heen. Haar baby klimt half op haar rug om mij nieuwsgierig aan te kijken. Vanwege de krapte leunt ze terwijl ze langs loopt een paar seconden  tegen mij aan. Deze seconden lijken veel langer te duren, en zijn tegelijkertijd in een oogwenk voorbij. Waarom ze deze weg koos weet ik niet, maar het vertrouwen dat dit indrukwekkende dier had in mij en een pad langs mij verkoos over een leeg pad, raakt me diep. Nadat ze weg is zie ik dat naast mij Lisanne, maar ook John natte ogen hebben van onze ervaring. Terwijl ik me naar de groep excuseer voor mijn eigen tranen, zegt de rest van de groep dat het niet meer dan logisch is - iedereen is diep geroerd en onder de indruk van dit uur dat we samen hebben doorgebracht. Zwevend beginnen we aan de weg terug naar boven. Deze duurt wat langer dan de heenweg, want onze wandelende pizza moet om de vijf minuten aan de beademing. Het begint ons danig te irriteren dat ik op een gegeven moment vraag of we ze niet achter kunnen laten (Afrika doet rare dingen met mij - spelen met kinderen, zeuren dat hikes bergop sneller moeten...) - dat mag niet, maar als we weer eens stilstaan en na 20 minuten de Italianen zich nog niet bij de groep hebben gevoegd, meldt John dat hij de African Helicopter heeft besteld. Spontaan zijn we de gorilla's vergeten- dit moeten we zien. Nu mogen wij gelukkig wel doorlopen en al snel komen we inderdaad een groep mannen met stretcher tegen die van dit steile pad afrennen. Een halfuur later horen we ze alweer achter ons en halen ze ons zowaar in. Onvoorstelbaar dat over deze paden die behalve dat ze bijna recht omhoog gaan, op sommige plekken ook geen 30cm breed tussen een helling en ravijn ingeperst liggen, deze mannen daar bijna huppelend Meneer Macaroni van 200kg naar boven tillen. Mevrouw Macaroni is een stuk fitter en blijft bij onze groep, en heeft net als wij plaatsvervangende schaamte over het hele gebeuren. Meneer zelf lijkt er bijzonder van te genieten. De hele weg naar boven raken we er niet over uitgepraat hoe gênant dit hele gebeuren is en hoeveel respect we voor deze dragende mannen hebben. Eenmaal boven komt Grace opgelucht naar ons toe, toen hij de stretcher naar beneden zag gaan was hij heel erg bezorgd om ons (vooral mij), en heeft gebeden dat wij het niet waren die deze nodig hadden. Toen wij super enthousiast uit de bosjes kwamen springen viel er een pak van zijn hart. We rijden terug naar het kantoor, waar we een certificaat krijgen en John ons vraagt of we hier thuis veel over kunnen vertellen zodat vrienden en familie dit ook willen gaan doen. Wat schattig dat hij denkt dat het nodig is om dat te vragen- ik denk dat onze hele groep nooit meer uitgepraat raakt over deze ochtend.
Na de ceremonie rijden we terug naar onze lodge en gaat onze ervaring als een lopend vuurtje rond. Iedereen wil de filmpjes zien van de op haar borst slaande baby en langstlopende gorilla's. De rangers, de gidsen, het hotelpersoneel - iedereen kan er niet over uit hoe bijzonder dit is. De gidsen die net met hun groepen zijn aangekomen houden hun toeristen angstvallig bij ons uit de buurt zodat er geen irrealistische verwachtingen worden geschept. We spreken twee meiden die de middelzware tocht hebben gedaan en die vertellen ons dat zij maar één, heel verlegen, baby in de groep hadden en helemaal niet zo dichtbij konden komen. Hun zilverrug hebben ze überhaupt niet gezien. Steeds meer zakt bij ons de realisatie in hoe ontiegelijk veel geluk we hebben gehad. Hallelujah voor mijn slechte conditie en fobie voor hiken. De middag hangen we voornamelijk op het balkon om alles te verwerken. Lisanne verwoordt ons gevoel goed: 'intens. Ik weet niet wat intens, maar intens'.