Week 5 - dubbele stedentrip

Als ik aankom in Valparaíso staat mijn kerstkadootje op me te wachten: mijn lieve Sunshine met een 3 liter fles Pap! En deze keer niet voor een korte uitwisseling van verhalen om vervolgens weer ieder haar eigen weg te gaan; de komende weken trekken we samen verder. Daarbij schijnt de zon! Na vier weken worden thermo-ondergoed en truien verwisseld voor jurkjes en zonnebrand. De paar dagen hier voelen als een kleine vakantie in mijn reis.
Valparaíso (of Valpo, zoals de locals het noemen) is een hele bijzondere stad. Het ligt over meerdere heuvels aan de kust verspreid. Ooit heeft het als koloniale haven gediend dus in het oude centrum liggen een paar imposante oude gebouwen. De afgelopen eeuw hebben ze het echter door de concurrentie van het Panama-kanaal economisch heel zwaar gehad en zijn er veel krottenwijken ontstaan. De krotten zijn eerst gebouwd en daarna zijn de straten en trappen pas aangelegd (behalve de straat die - hoe kan het ook anders - door de Duitsers is aangelegd, dit is de enige straat in de hele stad die volgens een plan is gebouwd). Hierdoor is de stad een wirwar van steegjes, huisjes en trappen. Na het regime van Pinochet is de avondklok afgeschaft zijn de straatkunstenaars hierheen gekomen om de stad 's nachts in een open lucht museum te veranderen. De huizen hebben alle kleuren van de regenboog, en meer dan de helft van de gebouwen en ruïnes zijn ook nog bijzonder beschilderd. Sommigen hebben simpele 'tags', sommigen kleurrijke graffiti en het mooiste zijn de muurschilderingen. Alle smalle trappetjes zijn beschilderd of behangen met mozaïeken en overhangen met de meest kleurrijke bloemen. De stad is hierdoor een bizarre mix van vergane glorie en de meest prachtige schilderingen. In Amsterdam heb ik een gepassioneerde hekel aan graffiti, hier past het op de één of andere manier perfect bij elkaar en vormt het een stad waar ik heel blij van word. We doen nog een stadswandeling waarbij de gids veel praat en toch weinig nuttigs zegt, maar we hebben in ieder geval een paar mooie uitzichten. We gaan de eerste avond uiteten en als we om 22u willen vertrekken vraagt de ober waar we heen moeten, of we gaan lopen en of hij met ons mee moet lopen omdat het best gevaarlijk is op straat. De volgende dag op straat schreeuwt een verkeersregelaar heel boos naar mij dat ik mijn schoudertas voor me moet hangen, en ook op het busstation komt iemand naar ons toe dat we ons geld zo goed mogelijk moeten verstoppen. Als we de eigenaar van ons hostel, Juan, hierop aanspreken en vragen hoe gevaarlijk het hier eigenlijk is, zegt hij dat het allemaal wel meevalt en dat het hier niet slechter is dan ergens anders. Oké, als hij het zegt. Vervolgens vragen we of we zijn fietsen kunnen gebruiken om naar het naburige Viña del Mar te fietsen omdat we naar de MacDonalds willen. Dat mag, en als we vervolgens vragen waarom er eigenlijk geen Mac's in Valpo zijn maar wel 3 in het veel kleinere Viña, vertelt Juan ons dat er hier ooit wel een Mac was maar dat die, nadat er een aantal Molotovcocktails naar binnen zijn gegooid, maar is gesloten. Met de gaucho's in het zuiden heb ik ook al een discussie over veiligheid gehad, toen ik hen vroeg hoe gevaarlijk het daar is zeiden ze helemaal niet gevaarlijk, het enige is dat iedereen daar een kapmes op zak heeft en dat als ze dronken ruzie krijgen er nog wel eens iemand wordt doodgestoken. Chilenen hebben kennelijk een iets andere interpretatie van veiligheid dan ik.
We fietsen de boulevard af naar Viña en komen in een compleet andere wereld terecht. Hier geen kleine huisjes van spaanplaat maar grote moderne gebouwen aan brede lanen met lange rijen bomen. Over de boulevard flaneren, fietsen en skeeleren mensen in bikini. Een beetje Miami sfeer hier. We (of eigenlijk, ik) zijn dolgelukkig met de Mac, maar verder bevalt het grillige, obscure, artistieke Valpo ons beter.
Elk jaar wordt in Valparaíso het grootste vuurwerk van Zuid-Amerika afgestoken en daarom schieten de prijzen van de verder goed betaalbare hotels voor die nacht omhoog. Op oudejaarsnacht kost het goedkoopste, meest afgeragde hotel ongeveer 100 euro. Per persoon. Hierdoor hadden we al besloten voor de jaarwisseling naar Argentinië te vertrekken, maar als Juan dit hoort doet hij ons een voorstel: als we hem de komende week helpen in zijn hostel mogen we daar gratis verblijven, ook tijdens NYE. Klinkt op zich goed, maar als we doorvragen blijkt het de bedoeling dat één van ons dan constant aanwezig is om nieuwe gasten te ontvangen. Nou was dan wel apart van elkaar de stad te zien, dan wel gezamenlijk hele dagen in de hotellobby doorbrengen, niet echt wat we deze week voor ogen hadden. Tel daar nog alle veiligheidswaarschuwingen en het dus sluimerende gevoel van onveiligheid bij op en al snel besluiten we om bij ons eerste plan te blijven en vertrekken we na een paar dagen met de bus naar Mendoza.
Met deze bus gaan we weer de Andes over, maar met een ander klimaat komt natuurlijk ook een andere omgeving. Waar de Andes in het zuiden bedekt zijn door een dik bos met honderden beekjes, daar zijn de bergen hier in het noorden kaal met hier en daar een verdwaalde grasspriet of cactus. De weg volgt voornamelijk een vallei waar een woeste (modderbruine, want geen gletsjerwater) rivier doorheen loopt en aan de oevers van dit water komen we af en toe groepjes blokhutten in een oase van enorme wilgen tegen. Hier en daar is er een wankel houten bruggetje gebouwd en naast de weg loopt een lang verlaten oude spoorlijn. Het is net het Wilde Westen. De omgeving hier is niet Patagonië-mooi, wel ontzettend imponerend. Uiteindelijk gaan we via een gigantische zig-zag weg (24 haarspeldbochten achter elkaar!) toch de berg op richting de grensovergang. Deze keer kunnen we Chili zo uitrijden (potverdorie, dat betekent geen stempel), maar de grenspost bij Argentinië laat deze tijdwinst weer als sneeuw voor de zon verdwijnen: 3,5 uur (!) wachten we daar voor we verder mogen. Uiteindelijk zijn we rond 18u in Mendoza waar het op dat moment nog ver in de 30 graden is. Het is een paar kilometer lopen naar het hostel waarbij het maar goed is dat Lisan en ik een liefdevolle vriendschap hebben, want na een hele dag in de bus, in deze hitte, met onze tientallen kilo's zware rugzakken om, zijn we nou niet bepaald de meest vrolijke kuikens. Met een tussenstop op een terrasje verdwijnen de kilometers onder onze slippers. Rond 20u ben ik er klaar mee, ik gooi mijn backpack op de grond en verkondig geen stap meer te zetten. We draaien ons om en letterlijk het huis naast ons heeft heel groot 'HOSTEL' op de muur geschreven. Het blijkt ook nog eens het Cavia-hostel te zijn wat we hebben gereserveerd (zo heten ze, helaas geen cavia te bekennen). Opluchting! De blijdschap verdwijnt snel als na meerdere keren bellen en kloppen de deur potdicht blijft. De moed zakt in mijn slippers en ik krijg déjà-vu's van Santiago. Allebei durven we niet hardop te zeggen dat we misschien nog een paar kilometer en een zoektocht naar hostels voor de boeg hebben in het geval dat de deur echt niet opengaat, en we vervallen in een doodse stilte. Na een halfuur hardnekkig aanbellen is Lisanne de eerste die voorzichtig zegt, 'wat nu?'. Voordat ik antwoord kan geven wordt de deur open gedaan, het blijkt één van de andere gasten te zijn die helemaal gek werd van ons gebel.
Deze Ier en zijn vriendin installeren ons in de lobby, geven ons morele steun en verzekeren ons dat dit niet de normale gang van zaken hier is. We zijn in ieder geval binnen, desnoods slapen we op de bank. Na nog een uur wachten in de lobby komt de eigenaar binnen. Het is een reis vol nieuwe ervaringen, maar die dag heb ik een ervaring die ik met de beste wil van de wereld niet had kunnen bedenken: Lisanne is nog chagrijniger en onaardiger dan ik na het verloop van deze dag. In het uur dat we in de lobby zitten komt de ene na de andere klacht, verwensing of vloek voorbij en ze is hardop aan het fantaseren hoe ze dit hostel helemaal kapot gaat maken op werkelijk ieder denkbaar sociaal medium. Met als gevolg dat als eigenaar Juan eindelijk binnenkomt, Lisanne met een gezicht als een donderwolk voor hem staat en ik gevouwen van het lachen onder de stoel lig. Dit heeft tot gevolg dat er weliswaar geen excuus voor de ontvangst komt, maar er wel gevlogen wordt om ons op onze wenken te bedienen. Als we vragen om een sleutel voor onze kamer wordt het hele hostel ondersteboven gehaald waarna Juan ons stotterend komt vertellen dat de vorige gast de enige sleutel heeft meegenomen, maar dat hij wel een sleutel voor onze kledingkast heeft zodat we daar onze belangrijke spullen in kunnen opbergen, of dat asjeblieft ook goed is. Daarna wordt er nog een vriend van hem naar onze kamer gestuurd die gids is om aan ons te vragen of we iets willen doen, en als we iets bedenken dat hij dan alles voor ons zal regelen. Lisanne als de Evil Queen, het heeft wel wat.
Vanwege de extreme hitte hier (het loopt overdag richting de 40 graden en waar het in Valpo na zonsondergang nog best fris werd, blijft het hier rond de 30 graden hangen) wordt het tempo waarop we dingen doen, als we überhaupt al iets doen, drastisch verlaagd. De eerste ochtend doen we een stadswandeling met een gids die geschiedenis docente is en ons dus ontzettend veel kan vertellen. We komen onder andere langs een monument voor de moeders van Plaza de Mayo, de moeders die al vanaf 1979 elke donderdag een stille tocht lopen als protest tegen het voormalige regime en om opheldering te eisen over de verdwijning van 30.000 mensen tijdens dit regime. Ik kende dit verhaal wel, maar wist niet dat ze nog steeds lopen, en het verhaal van een Argentijn zelf te horen is ook een stuk heftiger dan erover op Wikipedia lezen. De meeste landen hier hebben in de jaren '70 en '80 een afschuwelijke tijd onder regimes meegemaakt waarbij de meest ondenkbare dingen zijn gebeurd. Mensen werden gemarteld, zonder proces opgesloten (de huidige Uruguayaanse president heeft bijvoorbeeld 13 jaar opgesloten gezeten waaronder 2 jaar op de bodem van een put) en als ze er klaar mee waren werden deze mensen vermoord, een geliefde manier hiervoor was mensen levend uit een vliegtuig gooien. Bijna niet te geloven dat deze landen waar de zon (op Patagonië na) altijd schijnt, de mensen altijd lachen en de muziek niet anders dan als vrolijk te omschrijven is, nog geen drie decennia geleden zo'n afgrijselijke periode hebben doorgemaakt.
Mendoza is een totaal andere stad dan we tot nog toe hebben gezien. Het lijkt hier net of we in Spanje lopen, maar ironisch genoeg is deze stad juist níet Spaans. De stad is in de 16e eeuw wel door de Spanjaarden gesticht, maar in 1861 (dus nadat Argentinië onafhankelijk van Spanje is geworden) door een heftige aardbeving met de grond gelijk gemaakt en daarna door de Argentijnen zelf weer helemaal opgebouwd. Het is een simpel stratenplan van brede, rechte straten met statige gebouwen en enorme pleinen waar mensen heen kunnen evacueren voor het geval er weer een aardbeving komt. De hele stad is volgeplant met bomen en door de wijde opzet hangt zelfs in de drukke hoofdstraten een serene rust. Ook dit voelt weer als een mini-vakantie in mijn reis. We wandelen wat rond, pakken nog een terrasje, maar het grootste deel van de dagen hangen we vanwege de hitte in ons hostel aan het zwembad. Naast het zwembad is een kleine bar gebouwd waar de hele dag muziek wordt gedraaid en wat we delen met de latino-vrienden en familie van Juan (naar typisch Latijnse gewoonte is het hier de hele dag zoete inval).
Ook op Oudjaarsdag hangen we de hele dag bij het zwembad en als we even in de keuken zijn zet ik 'Dit is mijn Club' op. Meteen komt een van Juan's vrienden binnenrennen welk nummer dat is, dat hij het een mooi nummer vindt (duh, Ajax) en dat hij het buiten op wil zetten. Na dit nummer krijgen ze de smaak te pakken en willen ze meer van 'onze' muziek horen dus de rest van de dag wordt gevuld met Hazes, Guus en Wolter Kroes. Maar wel tussen de palmbomen in 40 graden. Voor Oud & Nieuw zelf hebben we besloten om in het hostel te verblijven. Vanwege het tijdsverschil is het bij ons pas 20u als het thuis middernacht is, en dat is deze dag toch wel een beetje raar. Als we gaan video-bellen met het thuisfront zien we overal dikke jassen en knallend vuurwerk, terwijl wij zelf nog in bikini in de zon liggen. Aangezien deze avond de Argentijnen voornamelijk bij familie en vrienden verblijven, zijn er amper feesten, tenzij je bereid bent een paar honderd euro neer te leggen voor een sterrenrestaurant. Gelukkig besluiten de andere gasten ook hier te blijven, en als we aan Juan vragen wat zijn plannen voor die avond zijn, blijkt dat hij samen met zijn compagnon een enorm diner gepland heeft voor iedereen. Leuk! De hele middag staan ze in de keuken en rond half 11 's avonds wordt de tafel aan het zwembad helemaal volgezet met Argentijns eten. Wij hebben champagne gehaald en zo luiden we om 12 uur onder de palmbomen in zomerjurkjes het nieuwe jaar in. Lisan & ik gaan nog even de straat op omdat er tegen alle verwachting in toch wat vuurwerk is. Niet zoveel als thuis, maar genoeg om het gevoel te hebben dat we knallend 2017 ingaan!